تعلیم و تربیت و ارشاد
استاد علی اللّهوردیخانی

تضاد مسکرات با عقل- اسلام سازمان تعلیم و تربیت خود را یک سازمان اجتماعی جهانی قرار داده است که سعادت انسانیت را در زمینه مدنیت که هرگز انسان از آن مستغنی نیست، با ایجاد اتحاد کاملی میان افراد تأمین کند.

روی این اصل برای تشکیل جامعه مورد نظر خود، انسان فطری یعنی انسان طبیعی را در نظر گرفته، انسانی که دستگاه آفرینش بوجود آورده و با موهبت عقل مجهز ساخته و با این وسیله از سایر انواع حیوانی تمیز داده است.

اسلام تشخیص می‌دهد انسانی که دستگاه آفرینش بوجود آورده و با عقل سلیم مجهز ساخته با سلامت شعور و ادراک و فطرت خدادادی درک می‌کند که در عین حال او و سایر آفریدگان در شاهراه حیات جویای سعادت و خواهان خوشبختی خود است و در پیدایش وجود و بقای خود و تأمین سعادت و رفع حوایج به هیچ وجه استقلال نداشته و از هر جهت محتاج به افراد دیگر می‌باشد.

همچنین هیچ موجودی از موجودات خود را بوجود نیاورده و در اداره وجود و بقای خود استقلال ندارد؛ در پیدایش وجود و رفع حوایج محتاج دیگران است و مجموعه جهان هستی که همان انسان و سایر پدیده‌های جهانی است، به یک نقطه‌ای که ماورای طبیعت است بستگی دارد و با اراده‌ای شکست ناپذیر غیبی طبق قوانین عامه علیت و معلولیت اداره می‌شود و به بقای وجود خود ادامه می‌دهد.

ازاین درک، انسان بسوی این نتیجه هدایت می‌شود که باید به خدای یگانه سر تعظیم فرود آورده و بسوی مقصدی که در ساختمان وجودی وی پیش بینی شده و به دست عقل سپرده شده است پیش رود.

قرآن مجید تصریح می‌کند که دین همان تسلیم به خدای یگانه است، و نیز تصریح می‌نماید که دین همانا سلسله تعلیماتی است که با آفرینش ویژه انسان وفق داده و تطبیق کرده و خواسته‌های وجودی وی را در نهایت تعدیل تأمین می کند. دین روی آفرینش خدایی استوار است و آفرینش خدایی قابل تغییر و تبدیل نیست.

کسی که درک کلی و قطعی قرآن را بهم رسانیده اگر کمی تأمل کند حدس می زند که تمام اوامر الهی عقلانی است و اسلام کمترین اجازه ای برای تباه کردن این موهبت خدادادی، حتی لحظه ای هم نمی دهد.

اسلام اداره امور زندگی انفرادی و اجتماعی را به دست عقل سلیم سپرده است و هیچ گونه اجازه مداخله به عواطف رذیله نمی دهد.

اسلام از هر چیزی که فعالیت این موهبت خدادادی را کم یا زیاد بهم می زند، منع می فرماید چنان که از دروغ و افتراء و تزویر و غش در معاملات و هر چه ازاین قبیل بوده و عقل را مختل می سازد، نهی می کند؛ از آن جمله است استعمال مشروبات الکلی که در شرع مقدس اسلام شدیداً ممنوع، و حتی نسبت به خوردن یک قطره از مسکرات هم هشتاد تازیانه مجازات تعیین فرموده است.

خوردن مشروبات الکلی در میان سایر کارهای مزاحم عقل و تدبیر، تنها عملی است که سروکارش مستقیماً با عقل و شعور بوده و به منظور کشتن تعقل و تفکر انجام داده می شود. به همین جهت است که آثار شوم و نتیجه های زشت و ناهنجار آن، که از جهت بهداشت و اخلاق و دین در میان افراد و جامعه بشری بسط و توسعه داده می شود، قابل انکار نیست.

اسلام برای اولین بار که مشروبات الکلی را نهی می کند. به طور اجمال به همه مفاسد فردی و اجتماعی آن اشاره کرده و آنرا اثم نام نهاده یعنی کار زشتی که دنباله نامطلوب دارد، و بار دیگر در نهایت تأکید نهی کرده و قرار حد با تازیانه صادر نموده است.

روزی که اسلام استعمال مشروبات الکلی را تحریم کرد جامعه بشریت مبتلای این سم مهلک بودند که در همه جامعه های مترقی و غیر مترقی رواج کامل داشت و خوردن می هیچگونه ممنوعیت قانونی نداشت. در آن روز مردم همین عقیده و عادت نامطلوب را به صورت موروثی اخذ کرده و این افکار و عقاید در اعماق افکارشان ریشه دوانیده بود، البته ریشه کن نمودن این عادت آن روز برای اسلام همان اشکالی را داشت که از بین بردن عقیده بت پرستی، بلکه از آن مشکل تر بود. در اوایل بعثت تحریم آن به عنوان تحریم ساده، سرانجام تحریم شدید شده و چنان که ذکر شد قرار حد یعنی هشتاد تازیانه مجازات صادر گردید و بعد ازاین تحریم قطعی، مردم یکباره هوس باده نوشی را از سر بیرون کردند. در سوره اعراف به طریق ساده، و در سوره بقره نسبتاً صریح تر، و در سوره مائده صریحاً نهی گردیده است.

روشن است که تنها هدف تعلیمات اسلامی تشکیل یک اجتماع صالحی است که الفت و رأفت و عدالت در آن حکومت کرده و افراد آن در پیشگاه خدایی خود را مسؤول اجرای قوانین انسانی که سعادت دنیوی و اخروی ایشان را ضامن است، بدانند و هرگز خدا را فراموش نکرده و به مسؤولیت خویش بی اعتنا نباشد.