جستجو
تنظیمات عمومی
دقیقا مطابق با مورد نوشتاری
جستجو در فهرست‌ها
جستجو در محتوی
انتخاب همه کتاب‌ها
سفر به کعبه جانان جلد اول
سفر به کعبه جانان جلد دوم
سفر به کعبه جانان جلد سوم
سفر به کعبه جانان جلد چهارم
تعلیم و تربیت و ارشاد
کعبه مصباح الطاهرین
مبدا و معاد
نبوت و امامت

گفتار بیست و هشتم

نقش ایمان در درمان بیماری روانی

دانشمندان روانشناس اگر بتوانند با منطق علمی و عقلی بر احساس بیمار غلبه کنند و بی‌اساس بودن فال بد را به او بفهمانند و روح وی را از این قید و بند واهی برهانند، بدون تردید بیمار درمان شده و اضطراب نفس جای خود را به آرامش ضمیر و اطمینان خاطر خواهد داد.

ولی چنین موفقیت درخشانی همه جا نصیب روانشناس نمی‌شود؛ زیرا کسانی هستند که به فال بد چنان گرفتار و پای بندند که این عقیده باطل در اعماق جانشان نفوذ کرده است و هیچ روانشناس زبر‌دستی قادر نیست با منطق عقل و استدلال در آن‌ها تأثیر نماید و از نگرانی و رنج‌های روحی، آزادشان گرداند.

مکتب دینی برای درمان نگرانی و سایر بیماریهای روحی، تنها متکی به علم نیست بلکه در این راه از نیروی ایمان نیز استفاده می‌کند. اثر ایمان برای تسکین خاطر و درمان بیماری روحی به مراتب از منطق علم مهم‌تر و ثمر‌بخش‌تر است.

موقعی که یک فرد با‌ایمان دچار نگرانی فال بد باشد و یا به سایر بیماری‌های روانی مبتلا گردد، پیشوایان روحانی اسلام برای درمان او از دو راه وارد می‌شوند: یکی منطق علمی است و دیگری منطق ایمان. دین اسلام اعتقاد به فال بد را منافی با اساس یکتا‌پرستی دانسته و آن را یکی از شاخههای شرک شناخته است. حضرت رسول اکرم(ص) می‌فرماید: «اَلطِّیَرَةُ شِرکُ»؛ فال بد، شرک به خداوند بزرگ است؛ یعنی کسی که در نظام عالم فال بد را منشأ خیر و شر داند، در مقام توحید افعالی برای خدا شریکی قرار داده است. و نیز می‌فرماید: «مَنْ رَجَعَتْهُ الطِّیَرَةُ عَنْ حاجَتِهِ فَقَدْ اَشرَک»؛ کسی که به علت فال بد از راهی که می‌رود برگردد و از تصمیم عاقلانه‌ای که گرفته منصرف شود، با این عمل برای خدا شریکی قرار داده است.

حضرت علی(ع) می‌فرماید: «اَلطِّیَرَةُ لَیسَتْ بِحَقٍّ»؛ یعنی فال بد یک امر واقعی نیست. جایی که بیمار با منطق علمی قانع نشود، پیشوای اسلام برای درمان او از نیروی ایمان استفاده کرده به او می‌گوید: متوجه باش که تو با اعتقاد به فال بد، خویشتن را از صف موحدین خارج می‌کنی؛ به هوش باش که اگر فال بد را که ساخته جهل بشر است در نظام خلقت مؤثر بدانی، برای خداوند متعال شریکی قرار داده‌ای.

پیشوای اسلام به او می‌گوید: اگر از فال بد می‌ترسی و از حوادث مجهول ناگواری که به خاطرت می‌گذرد، هراس داری، به پناه خداوند برو، خود را بدو بسپار و از او استمداد کن. اوست حافظ و نگهدار واقعی؛ اوست که می‌تواند هر حادثه و بلایی را بگرداند و آدمی را در حمایت خود از هر خطر حفظ نماید.

حضرت رضا(ع) ضمن مناجات با خدای خویش چنین عرض می‌کند: پروردگارا از خاطره بدی که در ضمیر خود احساس می‌کنم، به تو ملتجی هستم مرا از خطر آن محفوظ بدار.

برای افراد با‌ایمان توجه به خدا و استمداد از نیروی لایزال الهی، یگانه وسیله‌ای است برای نجات از بیماری‌های روانی. جایی که منطق علم از علاج بیماری روحی عاجز آید، منطق ایمان آن را درمان کند و روح خود‌باخته را مطمئن و آرام سازد. «اَلا بِذِکرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ».

چنان که ذکر شد بزرگان می‌گویند: کسی که گرفتار بیماری روحی است، برای نجات خویش از این بیماری برای خود پرونده‌ای تشکیل دهد و خود را در محکمه عقل محاکمه نماید.

اولیاء بزرگ اسلام نیز رسیدگی به حساب نفس، احصاء نقایص و عیوب و نوشتن آن‌ها، همچنین بررسی آرزو‌های دل و شناختن اندیشه‌های نیک و بد را برای درمان بیماری اخلاقی و روحی به پیروان خود دستور داده‌اند.

حضرت علی(ع) می‌فرماید: انسان عاقل باید خویشتن را در امور دینی خود، در نظر‌ها و آراء خود، در خلقیات و ملکات خود، در آداب و طرز معاشرت خود، با شمارش صحیح احصاء کند و برای برطرف نمودن قبایح فعالیت نماید. حضرت علی(ع) فرمود: کسی که به حساب نفس خود رسیدگی کند، به عیوب و نقائص خویش آگاه شود و از گناهان خود مطلع گردد؛ در این موقع است که می‌تواند خود را درمان کند و گناهان را ترک گوید و عیوب خویش را اصلاح نماید. و نیز فرموده: کسی که به حساب نفس خود رسیدگی کند، سود می‌برد و آن که در این کار غفلت نماید، زیان بیند. نتیجه محاسبه نفس پی بردن به ریشه‌های بیماری است و این خود، بسیاری از عقده‌های روحی را می‌گشاید و از نگرانی مبهمی که هر لحظه تهدید می‌نماید، می‌رهاند ولی درمان صحیح و چاره کامل آن، آن است که راه درمان و اصلاح را بشناسد و عملاً اقدام کند. خداوند متعال در قرآن مجید به حضرت رسول اکرم(ص) چنین دستور داده است: «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ»؛ یعنی سیئه و بدی را با نیکی و عمل پسندیده برطرف نما. اگر مردم این برنامه سعادت‌بخش را همه جا به کار بندند و هر زشتی و بدی را به نیکی برطرف کنند، مثلاً اگر ستم را با عدل، غضب را با حلم، نقص را با کمال و هر نا‌پسندی را با عمل پسندیده‌ای برطرف نمایند، جامعه به کمال لایق انسانی نائل خواهد آمد.

ادامه متن